به گزارش تحریریه، مرکز پژوهش‌های «الجزیره» قطر در گزارشی با عنوان «ایران و روند مذاکره؛ آغاز یا از سرگیری مذاکره؟» به قلم «فاطمه الصمادی» پژوهشگر و استاد دانشگاه اردن و کارشناس مسائل ایران در این مرکز پژوهشی که بر مسائل مربوط به ایران، ترکیه و آسیای میانه تمرکز دارد، نوشت: مهم است که «علی باقری کنی» معاون وزیر امور خارجه از اصطلاح «آغاز مذاکرات» و نه «از سرگیری مذاکرات» استفاده کرد. او در صفحه توئیتر خود نوشت زمان بازگشت به مذاکره میان ایران و جامعه بین‌الملل در روز ۲۹ نوامبر سال ۲۰۲۱ (۸ آذرماه سال جاری) خواهد بود. این موضوع نشان می‌دهد رویکرد تیم مذاکره کننده دولت «رئیسی» با تیم دولت «روحانی» متفاوت خواهد بود.
این پژوهشگر اردنی تبار در گزارش خود افزود: ایران در ماه آخر دولت روحانی چند دور مذاکره فشرده با جامعه بین‌المللی را برای احیای توافق هسته‌ای انجام داد اما با وجود خوش بینی‌ها، این مذاکرات به نتیجه نرسید و پیچیده بودن مسائلی که در مذاکرات مطرح شد، ثابت گردید. پس از آن در ایران انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد که به موجب آن، نخبگان اصول گرا به قدرت رسیدند. اصول گرایان درباره روابط با آمریکا و شیوه مدیریت پرونده تحریم‌ها دیدگاه دیگری دارند. افرادی انتخاب شده‌اند که از توافق هسته‌ای راضی نبوده اند و به شدت نسبت به چگونگی پرونده مذاکرات انتقاد می‌کنند. با این وجود، نمی‌توان گفت که ایران به موضوع رسیدن به توافق اهمیتی نمی‌دهد. اما تیم مذاکره جدید در مقایسه با تیم مذاکراه کننده پیشین، نوعی دیگر رفتار می کند.
به نوشته این اندیشکده قطری، پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ و اعمال تحریم‌های ضد ایرانی و در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری، این کشور از سال ۲۰۱۹ به تدریج تعهدات خود در توافق هسته‌ای را کاهش داد. مجلس شورای اسلامی هم در این زمینه وارد عمل شد و دولت را مجبور کرد در تعامل با شکست توافق هسته‌ای، طرح‌های مجلس را اجرایی سازد. با این وجود، اظهارات مقامات ایرانی نشان می‌دهد که اگر آمریکا به تعهدات خود پایبند باشد ایران هم به تعهدات خود بازخواهد گشت. مقامات ایران در همه سطوح بر این موضوع تاکید کرده‌اند و حضرت آیت الله «علی خامنه‌ای» رهبر انقلاب چارچوب قاطعانه‌ای را برای مذاکره کنندگان هسته‌ای ایران درباره ضرورت برداشتن همه تحریم‌ها وضع کرد. ایران، صداقت طرف امریکایی را به عنوان یک پیش شرط به عنوان اجرایی‌سازی تعهدات خود در نظر قرار خواهد گرفت.
در بخش دیگری از گزارش مرکز پژوهش‌های الجزیره می‌خوانیم: ایران برای مقابله با این تحریم‌ها سیاست خارجی متفاوتی را در پیش گرفته است. ایران به طور بی‌سابقه‌ای به چین نزدیک شده است. رئیس جمهوری این کشور بر روی سیاست رفع تحریم‌ها و افزایش تولیدات داخلی و ارتباط ندادن اقتصاد ایران به توافق هسته‌ای تاکید دارد. ایران با وجود حملات مداوم به برنامه هسته‌ای خود از جمله انفجار تاسیسات نطنز و ترور «محسن فخری‌زاده» باز هم برنامه هسته‌ای خود را توسعه داد. این کشور در واکنش به حمله به تاسیسات نطنز، غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد را آغاز کرده است.
جایگزین توافق هسته‌ای برای ایران
این اندیشکده قطری درباره گزینه جایگزین توافق هسته‌ای نوشت: با وجود تلاش آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفتی ایران، بازهم این کشور به صادرات نفت خود ادامه داد. برپایه گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در ماه مارس ۲۰۲۱ تولید نفت ایران به ۲.۳ میلیون بشکه در روز رسیده است. همچنین گزارش خبرگزاری «رویترز» نشان می‌دهد در آوریل سال جاری ایران روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت تولید کرده است که این رقم طی دو سال گذشته بی‌سابقه بوده است. به نظر می‌رسد چین مهمترین بازار فروش نفت ایران است و ایران تلاش می‌کند صادرات نفت به هند را هم از سرگیرد.
همزمان که ایران به آرامی در مسیر مذاکرات قدم بر می‌دارد، تلاش می‌کند که این مذاکرات محدود به پرونده هسته‌ای ایران باشد. ابراهیم رئیسی در سفرهای خود در داخل کشور به ویژه در شهرها و مراکز حاشیه‌نشین تلاش می‌کند با بر طرف کردن نیازهای مردم از دامنه نارضایتی و کدورت‌ها بکاهد. در خارج از کشورهم تیم دولت رئیسی تلاش دارد تا توافقی صورت بگیرد. همچنین دولت ایران به آرامی از طریق افزایش گزینه‌های خود در این مسیر قدم بر می دارد و با چین توافقی را امضا کرده است. ایران با کشورهای منطقه از جمله عربستان مذاکراتی را آغاز کرده است که دارای این پیام است که سیاست صبر راهبردی ایران که در دولت روحانی دنبال می‌شد به پایان رسیده است.
پایان/
نظر شما